കന്നട നാട്ടില്‍, കാവേരിയുടെ മടിത്തട്ടില്‍, വിനോദസഞ്ചാരികളെ കാത്ത് ഒരു പക്ഷിസാമ്രാജ്യം
ജലലപ്പരപ്പിനെ പൊതിഞ്ഞു കിടക്കുന്ന മൂടല്‍മഞ്ഞിന്റെ വലയം ഭേദിച്ചുള്ള ബോട്ട് യാത്ര കാഴ്ച്ചയുടെ അനന്തസാധ്യതകളെ അനാവരണം ചെയ്തു. ഞങ്ങളുടെ സാരഥി 'ശിവണ്ണ' ഇരുപത് വര്‍ഷമായി രംഗനത്തിട്ടെന്ന പക്ഷിസാമ്രാജ്യത്തില്‍ ബോട്ടോടിക്കുന്നു. ഓരോ പുല്‍നാമ്പും അദ്ദേഹത്തിന് സുപരിചിതം. വിവിധയിനം പക്ഷിവര്‍ഗ്ഗങ്ങള്‍, പേരുകള്‍, പ്രജനനരീതികള്‍, ഓരോ കൂട്ടിലും എത്ര പക്ഷിക്കുഞ്ഞുങ്ങള്‍.. എല്ലാം ശിവണ്ണയ്ക്കറിയാം. ബോട്ടിന്റെ മുന്നോട്ടുള്ള യാത്രയില്‍ ഓരോ കാഴ്ച്ചകളിലേക്കും വിരല്‍ ചൂണ്ടി ശിവണ്ണ അവ വിവരിച്ചു തരുന്നു.
അനന്തവിഹായസ്സിന്റെ
അധിപന്‍മാരായ പക്ഷികള്‍ ഭൂമിയില്‍ പ്രണയിക്കാനിറങ്ങുന്ന കാലം. എങ്ങും
ചിറകടി ശബ്ദങ്ങളും പക്ഷികളുടെ കരച്ചിലും മാത്രം. നദീതടത്തില്‍ വെയില്‍
കാഞ്ഞു കിടക്കുന്ന മുതലകളിലേക്കാണ് ആദ്യം ശ്രദ്ധ പതിഞ്ഞത്. മനസ്സിലുണര്‍ന്ന
ഭയം പുറത്തു കാട്ടാതെ ഞങ്ങള്‍ ചിത്രങ്ങളെടുത്തു. ഒരു പതിറ്റാണ്ടായി ഇവയുടെ
എണ്ണം 40 നും 50 നും ഇടയിലാണ്. ഇത് കൂടാതെയും കുറയാതെയുമിരിക്കുന്നത്
ഇവിടുത്തുകാര്‍ക്ക് ഇന്നുമൊരു പ്രഹേളികയാണ്. 
മുതലകളില്‍
നിന്നും ഞങ്ങളുടെ ശ്രദ്ധ ശിവണ്ണ അടുത്ത പാറക്കൂട്ടങ്ങളിലേക്ക് നയിച്ചു.
പാറക്കൂട്ടങ്ങളുടെ അടിയിലായി നദിയെ അഭിമുഖീകരിച്ച് അസംഖ്യം കൊച്ച് കൊച്ച്
കൂടുകള്‍. കളിമണ്ണും ഉമിനീരും കലര്‍ത്തി പണിതുണ്ടാക്കിയ അറകള്‍. ഇഹശളള
ടംമഹഹീം െഎന്നറിയപ്പെടുന്ന കുരുവികളുടേതാണ് ഈ കൂടുകള്‍. ഓരോ മഴക്കാലത്തും
നദി ഒഴുക്കികൊണ്ടു പോകുന്ന വാസസ്ഥാനങ്ങള്‍ ഇവര്‍ എല്ലാ വര്‍ഷവും
പുനര്‍നിര്‍മ്മിക്കുമത്രേ.
തലയ്ക്കുമുകളില്‍ കാര്‍മേഘപടലങ്ങള്‍ പോലെ ഒരായിരം കറുത്ത പക്ഷികള്‍. Median Egrets ആണ്. (Ibis എന്ന വിഭാഗം). പ്രജനനകാലത്തു മാത്രം കാണുന്ന ഇവയുടെ തൂവലുകള്‍ (plumes) മനോഹരമാണ്. പല കിളികളെ പറ്റിയും ശിവണ്ണ വിവരിച്ചു തന്നു. മറ്റു പക്ഷികളുടെ കൂടുകളില്‍ നിന്നും കുഞ്ഞുങ്ങളെ തട്ടിയെടുക്കുന്ന Night Heron, പാമ്പു പോലിരിക്കുന്ന നീളന്‍ കഴുത്തോടു കൂടിയ Snake Birds, പീലിവിടര്‍ത്തി നില്‍ക്കുന്ന മയിലുകള്‍... ഇണചേരുന്ന കാലത്താണത്രേ മയിലുകളുടെ പീലികള്‍ ഏറ്റവും വലുതാകുന്നത്. രംഗനത്തിട്ടിനെ വലയം ചെയ്തു നില്‍ക്കുന്ന നെല്‍പാടങ്ങളിലാണ് മയിലുകള്‍ ഇരതേടുന്നത്. പക്ഷികളിലെ ചില വേട്ടക്കാരെ ഞങ്ങള്‍ കണ്ടു. പരുന്തു വിഭാഗത്തില്‍ പെടുന്ന Crested Serpent Eagle, Grey headed Fishing Eagle, Brahminy Kites എന്നിങ്ങനെ പലതരം ഇരപിടുത്തക്കാര്‍. പക്ഷികളിലെ ഭീമന്‍മാരാണ് Painted Storks. ഇവയുടെ ചിറകുകളുടെ വിസ്താരം മാത്രം മൂന്ന് മീറ്ററോളം വരും.
മീന്‍ കൊത്തികളാണ് മറ്റൊരാകര്‍ഷണം. Small-blue, Stork-Billed, White-Breasted, Pied എന്നിങ്ങനെ നാല് തരം കിംഗ്ഫിഷേഴ്‌സിനെ (മീന്‍ കൊത്തി) ഇവിടെ കാണാം. ഇനിയും എത്ര തരം പക്ഷികള്‍! Barbets, Sand Piper, Stone Plover, River Tern, Cormorant, Darter, Egret, Heron, Ibis, Open Billed Stork, Paradise Flycatcher, Red Whiskered Bulbul, Wagtail, Black Headed Munia...എണ്ണിയാലൊടുങ്ങാത്തത്രയും പേരുകള്‍.
ഡിസംബര്‍
മുതല്‍ ജൂണ്‍ വരെയാണ് പ്രധാന വിനോദസഞ്ചാര സീസണ്‍. വൈല്‍ഡ്‌ലൈഫ്
ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ അപൂര്‍വ്വാവസരങ്ങള്‍ തുറന്നു തരുന്ന രംഗനത്തിട്ടിനെ
Photographers Paradise എന്നും പറയാം. യാത്ര അവസാനിപ്പിച്ചു മടങ്ങുമ്പോള്‍
മനസ്സും ക്യാമറയും നിറയെ പക്ഷികള്‍. കാതുനിറയെ ചിറകടി ശബ്ദവും
ചിലചിലപ്പും!!Travel Info
Ranganathittu Bird Santuary
രംഗനത്തിട്ടു പക്ഷിസങ്കേതം
ബംഗലൂരു
നഗരത്തില്‍ നിന്ന് ഏതാണ്ട് 120 കി.മീ യാത്ര ചെയ്താല്‍ രംഗനത്തിട്ടില്‍
എത്താം. മൈസൂര്‍ പട്ടണത്തില്‍ നിന്നും 19 കി.മീ അകലെ കാവേരി തീരത്തുള്ള ഈ
മനോഹര ഉദ്യാനം ഏതാനും വിജനദ്വീപുകളിലായി ചിതറി കിടക്കുന്നു (57 ഏക്കര്‍).
ദ്വീപുകളിലെ സമ്പന്നമായ ജലപ്രാണി സാന്ദ്രതയാണത്രെ രംഗനത്തിട്ടിനെ
പക്ഷികളുടെ പ്രിയ ആവാസകേന്ദ്രമാക്കുന്നത്. ഭാരതത്തിന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട പക്ഷി
ശാസ്ത്രജ്ഞന്‍ ഡോ. സാലിം അലിയുടെ പ്രവര്‍ത്തന ഫലമായി 1940 ല്‍ ആണ്
രംഗനത്തിട്ടിനെ പക്ഷിസങ്കേതമായി പ്രഖ്യാപിക്കുന്നത്. പ്രകൃതി
സ്‌നേഹികളുടെയും വിനോദസഞ്ചാരികളുടെയും പക്ഷിനിരീക്ഷകരുടെയും
ശ്രദ്ധാകേന്ദ്രമായി മാറിയ രംഗനത്തിട്ട് ഇന്ന് ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ പ്രധാന
വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ്. കൂടു കൂട്ടാനും മുട്ടയിടാനുമായി
ഇവിടെയെത്തുന്ന വിവിധ വര്‍ഗ്ഗം പക്ഷികളില്‍ ഒട്ടുമിക്കതും നമ്മള്‍
ചിത്രങ്ങളില്‍ മാത്രം കണ്ടു പരിചയിച്ചിട്ടുള്ളവയാണ്. ഇതില്‍ ചിലയിനം
പക്ഷികളുടെ വേരുകള്‍ തേടിയുള്ള പക്ഷി ശാസ്ത്രജ്ഞരുടെ പഠനങ്ങള്‍ ചെന്നു
നില്‍ക്കുന്നത് സൈബീരിയയിലും ഓസ്‌ട്രേലിയയിലും മധ്യയൂറോപ്പിലുമാണത്രേ.
വിദേശികളും സ്വദേശികളുമായി ഏതാണ്ട് നൂറോളം ഇനത്തില്‍പ്പെട്ട പക്ഷികള്‍ ഓരോ
വര്‍ഷവും ഇവിടെ എത്താറുണ്ട്. Cormorants എന്നു തുടങ്ങി നമ്മുടെ ദേശീയ
പക്ഷി മയിലിലും മീന്‍കൊത്തി പറവകളിലും ചെന്നെത്തി നില്‍ക്കുന്നു ഈ
വര്‍ഗ്ഗവൈവിധ്യം. ഡിസംബര്‍ മാസത്തോടെയാണ് വിദേശി പറവകള്‍ എത്തി
തുടങ്ങുന്നത്. മുട്ടയിട്ട് വിരിഞ്ഞ് തിരിച്ച് പറക്കുമ്പോഴേക്കും ആഗസ്ത്
ആകും. വെട്ടിതെളിച്ചുണ്ടാക്കിയ കാനനപാതകളിലൂടെ നടന്ന് പക്ഷി സൗന്ദര്യം
ആസ്വദിക്കാം. എന്നാല്‍ യാഥാര്‍ത്ഥ സൗന്ദര്യം നുകരാന്‍ ബോട്ട് യാത്ര
തന്നെയാണ് ഉത്തമം.
Location: State-Karnataka, Mandya Dt. near Srirangapatina (4km).Nearest City: Mysore (19 km). Nearest Highway: Bangaluru - Mysuru Highway
How to reach:
By Air: Bangaluru. 120 km
By Rail: Srirangapatina, 5 km
By Road: 120km from Bangaluru to Srirangapatina, then 4kms to the Sanctuary. From Mysore 19 km to Srirangapatina, then 3 kms to the Sanctuary. Well connected by road, can hire autorikshaws from Srirangapatina or taxis from Mysuru. No direct bus service to the sanctuary.
Contact STD code: 0821
There is no direct number available for Ranganathittu sanctuary. So contact Karnataka State Tourism Development Corporation. Phone: 91-080-22352901, 22352902, 22352903. Regional Tourist Office, Old Exhibition Building, Irwin Road, Mysuru. Ph: 2422096 KSTDC Transport wing, Mysuru Ph: 2423652
Best season: Dec-Jun
Stay
The Green Hotel, Vinoba Road, Ph: 4255000Kings Kourt,
JLB Road, Ph: 2421142
Hotel Best Western Ramashree Hardinge Circle, Ph:2522265
Hotel the Paradise, Yadavagiri, Ph: 2410366
Hotel Siddartha, Narzabad, Ph: 2522999
Hotel Bombay Tiffanys, Sayyaji Rao road cross, Ph: 2435255
Hotel Luciya International, Old Bank road, Ph: 2420261
KSTDC Mayura Hoysala, Jhansi Lakshmi Bai road, Ph:2425349
Hotel SCVDS, Sri Harsha road, Ph: 2421379
Hotel Govardan, Sri Harsha Road, Ph: 2434118
Hotel Dasharath, Near Zoo Garden, Ph: 244912
KSTDC Mayura Yathri Nivas, Jhansi Lakshmi Bai road, Ph: 2423492
Hotel Ritz, BN road, Ph: 2422668
Hotel Aasraya, Dhanvantri road cross, Ph: 2427088
Hotel Sangeetha, Near Uduppi Srikrishna Mandir, Ph: 2424693
Tips
Visiting Hours: 8:30 a.m to 6:00 p.mTickets: Entry fee + parking fee + camera fee + boating (around Rs.50).
Private boating alone is Rs.250 for half an hour
Facilities: Rest Room, Restaurant. There is no lodging at the sanctuary, so visitors will have to stay over at Mysuru or Srirangapatina.
Text: Ashish Karunakaran, Photos: Ajith Aravind
